از که بخواهیم، خدا یا بشر؟

 سریال یوسف پیامبر امشب به آنجا رسید که یوسف یگانه پرست، یک لحظه خدا را فراموش کرد و از یار زندانی خود خواست که در نزد اربابش یادی هم از بی گناهی او کند و خداوند او را به جرم یک لحظه غفلت و درخواست، توکل و امید به بشری، مجازات کرد و او هفت سال دیگر در زندان ماند. این حادثه از آیه ۴۲ سوره یوسف قرآن کریم استفاده شده است که: قَالَ لِلَّذینَ ظَنَّ اَنَّهُ نَاجٍ مِنهُمَا، اذکُرنِی عِندَ رَبِّکَ، فَانسَاهُ الشَّیطَانُ ذِکرَ رَبِّهِ، فَلَبِثَ فِی السُِجنِ بِضعَ سِنیِنَ؛ «یوسف به یکی از آن دو نفر که می‌دانست رهایی می‌یابد، گفت: مرا نزد اربابت یاد آور. پس شیطان خدا را از یاد یوسف برد و یوسف چندین سال دیگر در زندان ماند. این آیه از قرآن را که خواندم به یاد خود و ملت و شیعیان افتادم.
در کشور ما بین عوام بلکه بعضا خواص و مراکز فرهنگی، حاجت خواستن از انسانهایی چون امام یا پیامبر یا  انجام کاری برای خشنودی امام به جای خشنودی خدا امر جا افتاده‌ای است. روزانه این عبارت ها را زیاد می‌شنویم که «از امام رضا، از امام حسین و یا از حضرت عباس فلان چیز را خواستم» «آقا حاجتم را داد.» « هر چه دارم از امام حسین یا از امام رضا دارم» «اهای حاجتمندا آقامون توی این مجلس است، دست خالی از مجلس بیرون نروید» « حاجت دارم، می‌روم مشهد. یا فلان امام زاده » «برای خوشنودی آقا امام رضا یا امام زمان چنین و چنان کنیم» وده ها عبارت شبیه به این.
به مناسبت روز میلاد امام رضا(ع) و رفتن حجاج به مدینه منوره، رادیو و تلوزیون با مردمی که در مشهد الرضا و یا عازم مدینه بودند یک سری مصاحبه انجام داد. مصاحبه کننده غالباً از آنان می‌پرسید: شما با دیدن حرم امام یا حرم رسول الله از امام یا از رسول خدا چه حاجتی طلب می‌کنید؟ هر کسی چیزی پاسخ می‌داد، به عنوان مثال خانمی در هواپیما جواب داد: از پیامبر می‌خواهم که همه مریض ها را شفا دهد. حال آنکه خداوند در قرآن کریم خطاب به پیامبر می فرماید: قُل لاَّ أَمْلِکُ لِنَفْسِی ضَرًّا وَلاَ نَفْعًا إِلاَّ مَا شَاء اللّهُ؛ ای پیامبر بگو: جز آنچه خدا بخواهد، من مالک سود و زیانی برای خود نیستم (اعراف/۱۸۸؛ یونس/۴۹).
یکسال حتی در روزهای بعد از ولادت امام رضا(ع) در سرمای سخت زمستانی شهر مشهد از ترافیک بسیار سنگینی بر خوردار بود. کثرت جمعیت در خیابانهای اطراف حرم پیاده روی را هم بسیار مشکل می‌ساخت. در رواق های اطراف حرم امام رضا هم وضع همین گونه بود، در حرم بعضیها به نوعی سر بر خاک می‌نهادند. در مقابل مرقد امام رضا تلاش داشتند دستشان را به شبکه های ضریح برسانند و برخی که موفق نمی‌شدند می‌گفتند نتوانستیم زیارت کنیم.
موانع برطرف گردد و راه باز شود کعبه آمال مردم ما کربلا، کاظمین و بقیع خواهد شد و آنجا هم مالا مال از جمعیت خواهد گشت و غالب اقشار جامعه ما را به سوی خود جذب خواهد کرد. متاسفانه در ذهنیت مردم ما حتی کعبه نیز توان رقابت با بقیع و کربلا و مشهد را ندارد.
بارها از خود این پرسش را کرده ام، که چرا معصومین در بین ما خدا را تحت الشعاع خود قرار داده اند؟ چیزی که مسلما خود آنها راضی به آن نیستند. یک جواب بیشتر پیدا نکردم و آن همان است که خود مردم می‌گویند: ما حاجت داریم. طبیعی است تقاضا زیاد است و رواکننده حاجت هم به زعم مردم معصومین و مقبره آنها هستند. قیمت رفع حاجت نیز با این واسطه ها ارزان تر است. چون لازم نیست شما بهای سنگین بندگی خدا را بپردازی. چنین حرص و ولع در این مردم، با این تفکر کاملا طبیعی است.
آیا دین آمده است تا مساجد و خانه خدا بی رونق باشد و ما حاضر نباشیم در راه خدا هزینه کنیم، ولی خانه های بندگان خدا پر رونق و هزینه کردن برای آن برای ما آسان باشد. چه شده است که ما این چنین بندگان خدا را کارآمد و توانمند می‌دانیم و خدا را کارامد و توانمند نمی‌دانیم. با وجودی که به تعبیر آیه۸۰ سوره آل‌عمران قرآن کریم: ما کان لبشر … یَقُولَ لِلنّاسِ کُونُوا عِباداً لِی مِن دُونِ اللهِ … وَ لاَ یَأْمُرَکُمْ أَن تَتَّخِذُواْ الْمَلاَئِکَهَ وَ النِّبِیِّیْنَ أَرْبَابًا «برای هیچ بشر و پیامبری سزاوار نیست … به مردم بگوید: به جای خدا مرا بپرستید … و فرشتگان و پیامبران را پروردگار خود بگیرید.» پس باید توجه داشت که اگر دیده شد خانه بشر از خانه خدا پر رونق تر شده و مردم نسبت به آن از عطش و ولع بیشتری برخوردارند ربطی به اسلام و قرآن و تبلیغ پیامبر و امام ندارد چون پیامبر و امام تنها، وظیفه ی هدایت مردم به سوی خدا را دارند و هیچگاه مردم را به سوی خود نمی‌خوانده اند.
پیامبر و امام مردم را به قرآن و اطاعت خدا و درخواست از خدا می‌خواند و خود را نیز بندگان مطیع خداوند معرفی می‌کنند. خداوندی که می‌فرماید: ادعونی استجب لکم «مرا بخوانید تا استجابت کنم شما را.» در کجا فرمود: ادعوا النبی یا ادعوا الامام تا اجابت کنند شما را؟ اگر ما خدا را در جایگاه حقیقی خود قرار دهیم، نسبت به نماز و اطاعت خدا تمایل خواهیم داشت. مساجد را پر می‌کنیم. هزینه های خود را به جای پر کردن جیب دولت سوریه و عراق برای رفع نیاز نیازمندان اطراف خود هزینه می‌کنیم و شهر خود را آباد می‌کنیم . در رفع حاجت چه کس برتر از خدا و بهتر از خدا است؟ برای دعا چه مکانی بهتر از مسجد؟ آیا این کج روی نیست؟ کدامیک از این بندگان خوب خدا چنین بودند که ما مدعیان پیروی از آنان چنین شده ایم؟
متاسفانه هر گاه اینگونه سخنان به میان می‌آید بیش از یکصد آیه که تنها خدا را بخوانید را فراموش می‌کنند و فوراً افراد آیه: ابتغوا الیه الوسیله «به سوی او وسیله را بجویید» را می‌خوانند و طرف مقابل را متهم به وهابیت می‌کنند. در حالی که این آیه به معنای حاجت خواستن از غیر خدا نیست و مقصود از آن پر رونق کردن خانه بشر و کم رونق ساختن خانه خدا نیست. . هیچ یک از این معانی با حاجت خواستن از آنان سازگار نیست. متاسفانه ما عادت به پارتی بازی داریم و آیات را هم دوست داریم اینگونه معنا کنیم. ما حاضر نیستیم طبق مقررات و رعایت حقوق دیگر شهروندان کار کنیم و عادت کرده ایم که ضوابط را دور بزنیم و اولین فکرمان برای یک کار اداری پیدا کردن پارتی است. با خدا هم به دنبال پارتی بازی هستیم و کم هزینه کردن کار. اما خدا منزه است از بی عدالتی و رابطه بازی. خدا با پیامبر خود نیز شوخی ندارد و به جرم غفلت از خدا او را چندین سال زندانی می‌کند.