بررسی مختصر در کتب اهل سنت از نظر حدیثی(۱)مسند امام احمد

[اوربان موحدکاربر]

اين کتاب حديث از مهمترين تأليفات امام احمدبن حنبل است که تعداد رواياتش با مکررات چهل هزار و به شمارش ابن خلدون پنجاه هزار حديث و با حذف مکررات طبق تحقيقي برخي از دانشمندان معاصر تعداد روايات آن بيست و شش هزار و سيصد حديث است و اين مجموعه از هفتصد و پنجاه هزار حديث انتخاب و از تعدادي نزديک به هشتصد صحابي نقل گرديدهاند و طبق قاعدة مسندنويسي ، احاديث مسند صحابيها را به ترتيب اينگونه ارائه داده است: مسند ابوبکر صديق (داراي 78) حديث و مسند عمر فاروق (داراي 30 حديث) و

تدريب الراوي، سيوطي، ج 2، ص 141 و بررسي مسند احمدبن حنبل، ص 78.

فهرست، ابن النديم، امام احمد و الائمه الاربعه، بخش امام احمد.

صبحي صالح، ص 246.

اصول الحديث علومه و مصطلحه، محمد عجاج خطيب، ص328

امام احمد به همکاري فرزندانش، حنبل و صالح و عبدالله اين کتاب را تدوين کرده است، همانگونه که حنبل يکي از فرزندانش گفته است: “احمدبن حنبل پدرم من و برادرانم صالح و عبدالله را جمع کرد و غير از ما کس ديگري نبود که روايتهاي “مسند” را براي او بخواند پدرم ميگفت: “من روايات اين کتاب را از بين هفتصد و پنجاه هزار حديث انتخاب کردهام، اگر ديديد مسلمانان در حديثي از احاديث رسولالله – صلى الله عليه وسلم – اختلاف دارند، شما به “مسند” مراجعه کنيد، اگر حديث را در آن يافتيد که بهتر و اگر نيافتيد بدانيد که آن حديث حجت نيست” و به فرزند ديگرش عبدالله سفارش کرد که: “احتفظ بهذا المُسند فانّه سيکون للناس اماماً” يعني: اين مسند را نگهداري کن که به زودي راهنماي مردم قرار ميگيرد.

اين کتاب مهم و بسيار ارزشمند، امروز هم در اکثر کتابخانههاي جوامع اسلامي موجود است و در سال 1313 در شش جلد چاپ و منتشر گرديد و اخيراً “افست” آن هم انتشار يافته است، و چندي پيش دانشمند بزرگ مصر احمد محمد شاکر کتاب “مسند” را به شکل بسيار مطلوب و مرغوبي تصحيح کرد و تحقيقات سودمندي را به ذيل روايات آن اضافه نمود، اما با کمال تأسف آن دانشمند بزرگوار پس از تصحيح و تعليق در حدود يک سوم آن کتاب از جهان فاني چشم فروبست و به جهان جاويد شتافت

تحقيق ديگري که در زمينة مفيدتر کردن مسند امام احمد تحقق يافته است، اثر شيخ احمدبن عبدالرحمن مشهور به ساعاتي است. وي روايات کتاب مسند را بر حسب موضوع طبقهبندي کرده و در ذيل برخي از روايات به شرح توضيحاتي نيز مبادرت ورزيده است، اين کتاب با عنوان “الفتح الرباني

تأليف شده و روايات آن در هفت موضوع کلي طبقهبندي گرديده، بنابراين به وسيلة کتاب (الفتح الرباني) طالب حديث ميتواند همانند کتابهاي صحيحين و يا سنن، هر حديثي را در موضوع و يا باب مربوط به آن جستجو کند.

الحديث و المحدثون، محمد محمد ابوزهو، ص 371.

مقدمه، ابن خلدون، ج 2، ص 908، علوم الحديث، صبحي صالح، ص 306 و مقدمه مسند، ص 21.

اصول الحديث علومه و مصطلحه، محمد عجاج خطيب، ص 329

[نویسنده]

نوشته ها